مقدمه
«استقرار» یا Deployment، فرآیند نهایی در چرخه توسعه نرمافزار است که در آن، اپلیکیشن خود
را از محیط توسعه محلی به یک سرور زنده منتقل کرده و در دسترس کاربران نهایی در سراسر جهان قرار
میدهیم. این فرآیند چیزی فراتر از کپی کردن ساده فایلهاست و شامل مراحل مهمی برای بهینهسازی،
آمادهسازی و انتخاب بستر میزبانی مناسب برای پروژه شما میشود. یک استراتژی استقرار خوب، تضمین
میکند که اپلیکیشن شما با بالاترین سرعت و پایداری ممکن به دست کاربر برسد.
مرحله ساخت (Build Process)
کدی که ما در طول فرآیند توسعه مینویسیم (شامل دهها یا صدها فایل ماژولار، کدهای خوانا با کامنت و
فضای خالی، و استفاده از آخرین ویژگیهای جاوااسکریپت) برای محیط پروداکشن بهینه نیست. قبل از
استقرار، باید یک «مرحله ساخت» (Build Step) را اجرا کنیم تا کد برای مرورگرها بهینهسازی شود. این
کار معمولاً با یک دستور ساده مانند npm run build در ترمینال انجام شده و توسط یک باندلر
ماژول
(که در فصل قبل معرفی شد) مدیریت میشود.
مهمترین کارهایی که در این مرحله انجام میشود عبارتند از:
- باندل کردن (Bundling): تمام فایلهای جاوااسکریپت و وابستگیهای آنها در یک یا چند فایل
واحد ترکیب میشوند تا تعداد درخواستهای شبکه کاهش یابد.
- کوچکسازی (Minification): تمام کاراکترهای غیرضروری مانند فضاهای خالی، خطوط جدید و
کامنتها از کد حذف میشوند و نام متغیرها کوتاه میشود تا حجم فایل نهایی به حداقل برسد.
- ترجمه کد (Transpilation): کدهای نوشته شده با نسخههای مدرن جاوااسکریپت (ES6 و بالاتر)
به نسخههای قدیمیتر (مانند ES5) تبدیل میشوند تا با طیف وسیعتری از مرورگرها سازگار باشند.
- بهینهسازیهای دیگر: مانند Tree Shaking که کدهای استفادهنشده را از باندل نهایی حذف
میکند.
خروجی این فرآیند، یک پوشه (معمولاً به نام dist یا build) است که حاوی فایلهای
استاتیک و بهینهسازی شده است. این همان پوشهای است که
باید روی سرور میزبانی شود.
انتخاب بستر میزبانی (Hosting)
پس از آماده شدن فایلهای نهایی، باید آنها را روی یک سرور که به اینترنت متصل است، قرار دهیم.
گزینههای مختلفی برای میزبانی وجود دارد.
میزبانی استاتیک (Static Hosting)
بسیاری از اپلیکیشنهای مدرن جاوااسکریپت (به ویژه Single Page Applications یا `SPA`ها) پس از
فرآیند ساخت، به مجموعهای از فایلهای استاتیک تبدیل میشوند. برای میزبانی این نوع پروژهها،
سرویسهای میزبانی استاتیک بهترین گزینه هستند. پلتفرمهایی مانند Netlify، Vercel و
GitHub Pages به شما اجازه میدهند تا به راحتی و اغلب به صورت رایگان، سایت خود را مستقر
کنید. این سرویسها مزایای بزرگی مانند استقرار آسان، سرعت بالا به دلیل استفاده از شبکههای توزیع
محتوا (CDN)، و یکپارچهسازی با Git را فراهم میکنند.
میزبانی سرور (Server Hosting)
اگر اپلیکیشن شما علاوه بر بخش فرانتاند، دارای یک بخش بکاند (مثلاً یک API که با Node.js
نوشته
شده) نیز باشد، به یک سرور با قابلیت اجرای کد نیاز خواهید داشت. گزینههای رایج در این زمینه شامل
سرورهای خصوصی مجازی (VPS مانند DigitalOcean و Linode) یا پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS مانند
Heroku و Render) میشوند.
اتوماسیون با CI/CD
«یکپارچهسازی مداوم / استقرار مداوم» یا CI/CD (Continuous Integration / Continuous
Deployment) یک رویه مهندسی نرمافزار است که در آن، فرآیندهای ساخت، تست و استقرار به صورت
خودکار انجام میشوند.
در یک پایپلاین CI/CD، هر بار که شما کد جدیدی را به ریپازیتوری Git خود (مثلاً در
شاخه main) پوش میکنید، یک سرویس خودکار (مانند GitHub Actions) فعال میشود. این
سرویس کد شما را دریافت کرده، وابستگیها را نصب میکند، تستها را اجرا میکند، پروژه را بیلد
میکند و در صورت موفقیت تمام مراحل، نسخه جدید را به صورت خودکار روی سرور میزبانی مستقر میکند.
این اتوماسیون، خطاهای انسانی را کاهش داده، سرعت تحویل نرمافزار را به شدت افزایش میدهد و به
تیمها اجازه میدهد تا با اطمینان بیشتری تغییرات جدید را منتشر کنند.
در این درس با مراحل نهایی استقرار یک پروژه وب، از فرآیند ساخت و بهینهسازی گرفته تا انتخاب
هاستینگ و اتوماسیون با CI/CD، آشنا شدیم. با این درس، فصل «توصیههای کاربردی» و همچنین بخش دوم
دوره، «جاوااسکریپت در سمت کاربر»، به پایان میرسد. شما اکنون دانش جامعی از زبان جاوااسکریپت، کار
با مرورگر، دستکاری DOM، و APIهای مدرن وب در اختیار دارید و آمادهاید تا اپلیکیشنهای وب پیچیده و
کارآمدی بسازید. در بخش سوم و پایانی این دوره، وارد دنیای «جاوااسکریپت در سمت سرور» خواهیم شد و
کار با Node.js را برای ساخت بکاند و وبسرورها آغاز خواهیم کرد.